Gebitsproblemen bij de cavia

Auteur: Dr. Andrea Laumen, dierenarts bij Kliniek Klaver4dieren

Veel gezondheidsproblemen bij de cavia komen voort uit het gebit. Gebitsproblemen vallen echter niet altijd heel goed op. Dat komt, omdat een groot deel van het gebit – namelijk de kiezen – diep in het bekje verscholen zit. Hoe kun je gebitsproblemen bij de cavia herkennen? En hoe kun je deze oplossen of voorkomen?

 Een bijzonder gebit

In tegenstelling tot honden en katten heeft de cavia geen melkgebit; vanaf de geboorte heeft hij al zijn volledige (volwassen) gebit, bestaande uit 4 snijtanden en 16 kiezen. Daarnaast groeien de tanden en kiezen van de cavia levenslang door; de snijtanden kunnen zelfs 8 cm per jaar groeien!

Oorzaken van gebitsproblemen

Er zijn veel verschillende oorzaken van gebitsproblemen. De belangrijkste zijn:

• Vitamine C of D gebrek. Vitamine C is belangrijk voor de aanmaak van collageen. Dat is een eiwit dat elasticiteit en stevigheid geeft aan botten en daarmee dus ook aan de kaak. Vitamine D is belangrijk voor de calciumhuishouding en dus voor het behoud van sterke botten en tanden.
• Een over- of onderbeet. Als de kaken niet goed boven elkaar staan, dan kunnen de tanden en kiezen niet goed slijten en dan worden deze te lang.
• Trauma, bijvoorbeeld door een val of tralieknagen. Hierdoor kan een kaak uit de kom geraken of kunnen snijtanden afbreken. Afgebroken snijtanden kunnen terug groeien, maar vaak groeien ze dan in de verkeerde richting.
• Ontstekingen van kieswortels kunnen er voor zorgen dat eten pijnlijk is, waardoor de cavia stopt met eten en er dus geen tandslijtage plaats vindt.
• Andere ziektes, zoals onder andere blaasproblemen, diarree en baarmoederproblemen. Als de cavia zich niet lekker voelt, stopt deze met eten en dat zorgt ook voor weinig slijtage van de tanden.

Symptomen

Eén van de meest kenmerkende symptomen is de natte kin. Die ontstaat als doorgroeiende tanden of kiezen in de wang of tong prikken, wat pijn veroorzaakt waardoor de cavia gaat kwijlen. Soms wíl een cavia wel eten, maar kán hij het niet. Hij speelt dan als het ware een beetje met het voer. Ook kunnen ze heel traag eten. Verder kan een cavia vermageren; als hij niet kan eten, krijgt hij te weinig voedingsstoffen binnen. Ook de keutels kunnen iets zeggen over het functioneren van het maagdarmstelsel – en dus het gebit. Als een cavia te weinig eet, worden de darmen onvoldoende gestimuleerd. Hierdoor gaat de cavia minder keutelen en worden de keuteltjes die hij nog wel maakt klein en hard.

Behandeling

Als uw dierenarts heeft vastgesteld dat het om gebitsproblemen gaat, dan zal deze het gebit van uw cavia moeten behandelen. De behandeling omvat echter meer dan het inkorten van alleen de tanden en kiezen. Ook de oorzaak van de gebitsproblemen moet indien mogelijk opgespoord worden!

Als het probleem alleen de snijtanden betreft (afbeelding 1), dan kunnen deze soms wakker ingekort worden als de cavia dit toestaat. Het is belangrijk om de tanden te slijpen, en NIET te laten knippen. Knippen kan er voor zorgen dat de tanden splijten en dat kan juist ontstekingen en afwijkende groei in de hand werken.

Afbeelding 1: afwijkende groei van de snijtanden.

Kiezen moeten wel altijd onder narcose behandeld worden. Kiezen kunnen zogenaamde ‘haken’ en ‘bruggen’ (afbeelding 2) vormen. Haken zijn scherpe lange punten aan de kiezen, die richting de tong (als het haken op de kiezen van de onderkaak betreft) of de wang (als het de kiezen van de bovenkaak betreft) kunnen prikken. Als haken op de kiezen van de onderkaak te lang worden, dan kunnen deze bruggen over de tong heen vormen. Hierdoor kunnen cavia’s niet meer kauwen, hun tong slecht bewegen en kan er ook slechter voedsel de mondholte passeren.