Oogproblemen bij de cavia

Door Wilma Flokstra (A Keurmeester Cavia’s)

Anatomie van het oog

De oogbol van een cavia ligt diep in de schedel en wordt beschermd door botweefsel. Het doorzichtige voorste deel van het oog heet de cornea. Deze bestaat uit drie lagen:

• Een buitenste laag epitheelcellen, die bescherming biedt tegen vuil en infecties.
• Een middelste, dikste laag, die stevigheid geeft en het hoornvlies helder houdt.
• Een binnenste laag, het endotheel, dat helpt bij het reguleren van vocht en voedingsstoffen in de cornea.

Het witte deel van het oog, de sclera, bevat bloedvaten die het oog voorzien van zuurstof en voedingsstoffen.

De oogbol is gevuld met kamerwater, een vloeistof die constant wordt ververst en zorgt voor een stabiele oogdruk. Het overtollige vocht wordt afgevoerd via een fijn netwerk van afvoerkanalen.

De oogleden spelen een belangrijke rol bij het beschermen van het oog tegen stof en vuil. Ze helpen ook om traanvocht gelijkmatig over de oogbol te verspreiden, wat uitdroging en irritatie voorkomt.

Oogaandoeningen bij de cavia

Staar (Cataract)

Staar is een aandoening waarbij de ooglens troebel wordt, wat resulteert in een grijze of witte verkleuring. Dit gebeurt door een verstoring in het metabolisme van de lens, waardoor de vocht- en eiwitbalans verandert.

Staar kan langzaam of juist heel snel ontstaan, afhankelijk van de onderliggende oorzaak.

Oorzaken van staar

• Genetische aanleg (erfelijke staar komt voor bij sommige caviarassen).
• Suikerziekte (diabetes), wat invloed heeft op de stofwisseling van de lens.
• Oogziekten, zoals:
  • Ontsteking van de oogbol
  • Verhoogde oogdruk (glaucoom)
  • Lensloslating
  • Aandoeningen van het netvlies
• Voedingsdisbalans, zoals een tekort aan bepaalde voedingsstoffen.
• Vitamine C-tekort, wat normaal gesproken werkt als antioxidant en UV-filter.
• Oogtrauma, bijvoorbeeld door een verwonding van de lens of het hoornvlies.
• Ouderdom, waarbij de lens op natuurlijke wijze troebeler wordt.

Symptomen van staar

• Witte of troebele ogen.
• Kan in één of beide ogen voorkomen.
• Bij aangeboren of erfelijke staar treedt de vertroebeling al op jonge leeftijd op.
• Staar door suikerziekte kan op elke leeftijd ontstaan.
• Verminderd zicht, wat kan leiden tot onzeker of schrikachtig gedrag.

Spekoog (Vetoog)

Bij een spekoog is het onderste ooglid te slap, waardoor het iets naar beneden zakt. Hierdoor puilt het vetweefsel dat zich normaal achter de oogbol bevindt, naar buiten. Dit ziet eruit als een dikke, witte rand direct onder het oog.

Spekoog is een erfelijke aandoening. Cavia’s met deze afwijking mogen daarom niet gebruikt worden voor de fok.

Symptomen van spekoog

• Witte, dikke rand onder het oog.
• Soms tranenvloed of irritatie.
• Geen pijn, tenzij het hoornvlies wordt aangetast.

Glaucoom (Groene Staar)

Glaucoom ontstaat door een verhoogde druk in de oogbol. Dit kan het netvlies en de oogzenuw beschadigen, wat kan leiden tot blindheid.

Glaucoom kan op elke leeftijd voorkomen en komt in twee vormen voor:

• Primaire glaucoom: ontstaat spontaan, zonder eerdere oogproblemen.
• Secundaire glaucoom: ontstaat als gevolg van een andere oogziekte, zoals een ontsteking, tumor of lensloslating.

De oorzaak ligt bij een verstopping van het kamerwater-afvoersysteem. Hierdoor blijft de vloeistof zich ophopen, wat de druk in het oog verhoogt.

Symptomen van glaucoom

• Roodheid van het oog en oogleden.
• Een blauwige waas over het hoornvlies.
• Vergroting van de oogbol (bij langdurige glaucoom).
• Ongelijke pupillen.
• Pijn, wat zich kan uiten in knijpen met het oog of gedragsverandering.

Bij acute glaucoom kan het oog al binnen 48 uur ernstig beschadigd raken. Vroege behandeling is dus noodzakelijk!

Ectropion

Ectropion is een aandoening waarbij het onderste ooglid naar buiten krult. Hierdoor raakt het ooglid geïrriteerd en kunnen stof en bacteriën makkelijker binnendringen. Vaak is de bindvlieslaag (conjunctiva) zichtbaar, wat rood en geïrriteerd kan zijn.

Symptomen van ectropion

• Het onderste ooglid hangt naar buiten.
• Roodheid en irritatie.
• Tranen en mogelijk oogontstekingen.

Entropion

Bij entropion krult het onderste ooglid juist naar binnen, waardoor de haartjes van het ooglid tegen het hoornvlies schuren. Dit veroorzaakt irritatie en kan het hoornvlies beschadigen.

Symptomen van entropion

• Oogleden naar binnen gekruld.
• Overmatig tranen.
• Roodheid en zwelling.
• Mogelijke hoornvliesbeschadiging, wat kan leiden tot pijn en zichtproblemen.

Veel gevallen van entropion zijn erfelijk, waardoor fokken met deze cavia’s niet wenselijk is.

Te kleine oogbol

Sommige cavia’s hebben een te kleine oogbol (microftalmie), waardoor het oog te diep in de oogkas ligt. Dit kan het gevolg zijn van:

• Aangeboren afwijkingen.
• Te veel inteelt, wat genetische defecten naar voren brengt.

Cavia’s met deze afwijking mogen niet worden gebruikt voor de fok.

Symptomen van een te kleine oogbol

• Diepliggende ogen.
• Mogelijke visuele beperkingen.
• Soms bijkomende schedelafwijkingen.

Foutieve oogvorm

Een afwijkende oogvorm kan ook problemen veroorzaken. Een voorbeeld hiervan is een amandelvormig oog, dat vaak gepaard gaat met een platte schedel. Deze ogen liggen dieper en kunnen gevoeliger zijn voor irritaties of uitdroging.

Dof oog

Een cavia met dof uitziende ogen kan last hebben van:

• Stoffig hooi of stro, wat irritatie veroorzaakt.
• Vreemde deeltjes in het oog, zoals haren of zand.
• Een onderliggende ooginfectie of uitdroging.

Een schoon en stofvrij verblijf helpt om dit probleem te voorkomen.

Conclusie

Cavia’s kunnen verschillende oogproblemen krijgen, variërend van erfelijke aandoeningen tot omgevingsfactoren zoals stof en verwondingen. Regelmatige controle van de ogen en een goede huisvesting kunnen veel problemen voorkomen. Bij twijfel is een bezoek aan een dierenarts altijd aan te raden.